Phụ tùng ôtô: phân loại, chức năng, kinh nghiệm mua phụ tùng

Phụ tùng ô tô là gì?

Phụ tùng ô tô chính là những chi tiết của một chiếc xe được sản xuất riêng lẻ, sử dụng để thay thế cho những linh kiện hoặc bộ phận xe bị hư hỏng hoặc đã quá cũ. 

Các chi tiết cấu tạo trong xe ô tô về cơ bản đều giống nhau; tuy nhiên do thiết kế mỗi dòng, mỗi mẫu xe là khác nhau nên phụ tùng cũng chỉ tương thích với một vài dòng xe nhất định. Sử dụng đúng loại phụ tùng giúp chiếc xe được hoạt động một cách tối ưu nhất và tăng tuổi thọ trung bình đáng kể.

Phụ tùng ô tô gồm những gì?

Để lắp ráp nên một chiếc xe hoàn chỉnh sẽ cần đến hàng trăm loại chi tiết lớn nhỏ khác nhau. Phân loại thành các nhóm, chúng ta có một vài loại phụ tùng chính như sau:

Phụ tùng động cơ

Động cơ là trái tim của một chiếc xe, đây là bộ phận phức tạp nhất của xe, là sự kết hợp giữa nhiều chi tiết để giúp chiếc xe vận hành đúng cách. Mỗi loại xe sẽ được trang bị khối cộng cơ khác nhau, cấu tạo khác nhau.

Phổ biến nhất vẫn là động cơ xăng và động cơ dầu. Bởi vì là bộ phận hoạt động với tần suất lớn nhất nên theo thời gian phụ tùng động cơ sẽ xuống cấp, khiến vận hành của chiếc xe trở nên kém hơn rất nhiều.

Một số món phụ tùng động cơ quan trọng như: Lọc dầu động cơ, lọc xăng, gioăng phớt đại ty, cao su chân máy chân số, máy đề, điện động cơ, nắp máy mặt máy, két làm mát, thăm dầu, bugi, piston, tay biên,…

Phụ tùng máy gầm

Gầm xe ô tô rất quan trọng, là bộ phận rất dễ bị hư hại nếu không được sử dụng và bảo dưỡng đúng cách. Phụ tùng gầm cũng nên sử dụng những loại tốt nhất để xe hoạt động trơn tru, ổn định.

Phụ tùng gầm có rất nhiều chi tiết nhỏ như: phanh trước, phanh sau, rô tuyn, giảm xóc, cao su ô tô, càng chữ A, bơm trợ lực lái,… và được chia làm 4 nhóm chính:

• Hệ thống lái: Mục tiêu chính của các chi tiết phụ tùng thuộc bộ phận hệ thống lái đó là hỗ trợ vô lăng điều khiển chuyển động theo các quỹ đạo như quay trái phải, chạy thẳng,…
• Hệ thống hộp số: Là bộ phận chịu trách nhiệm giảm mô men quay và truyền lực đến các bánh xe để xe có thể di chuyển được. Hiện nay, các dòng xe đa phần sử dụng hộp số tay hoặc hộp số tự động.
• Hệ thống phanh: Hệ thống cực kỳ quan trọng giúp đảm bảo an toàn cho hành trình. Phanh xe luôn luôn phải được được hoạt động ổn định để đảm bảo không có bất kỳ sự cố giao thông nào xảy ra.
• Hệ thống treo: Luôn được nhắc đến rất nhiều khi giới thiệu về những chiếc xe, hệ thống treo là một trong những hệ thống với nhiều phụ tùng phức tạp bậc nhất. Hệ thống sẽ đảm đương việc kiểm soát các dao động của xe, ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm của hành khách.

Phụ tùng thân vỏ

Phụ tùng thân vỏ ngoài các chức năng kỹ thuật còn có một nhiệm vụ quan trọng khác đó là khiến khiến chiếc xe trở nên đẹp mắt, cá tính và mang màu sắc riêng của chủ nhân.

Vì là nơi tiếp xúc trực tiếp với các tác động từ bên ngoài nên các phụ tùng thân vỏ rất dễ bị trầy xước, bóp méo. Vậy nên, nhiều người tìm đến các món phụ kiện thân vỏ để làm mới cho chiếc xe hoặc hỗ trợ thêm cho tính năng chống ồn khoang cabin.

Một số món phụ kiện thân vỏ quan trọng như vè chắn mưa, gương chiếu hậu, đèn pha, cánh cửa, nẹp ốp, ca lăng, chắn bùn,…

Phụ tùng điện 

Là tất cả những món phụ tùng có liên quan đến sử dụng điện, dòng điện trên xe ô tô. Đây là nguồn sống của mỗi chiếc xe, không chỉ giúp xe khởi động vận hành mà còn điều khiển hầu hết các tiện nghi có trong xe. 

Một vài phụ tùng điện ô tô quan trọng cần được kiểm tra và bào gồm: máy phát điện, nút khởi động, két nước, mô tơ quạt gió,…

Phụ kiện điều hòa

Hệ thống điều hòa là một tiện nghi quan trọng của xe ô tô, đặc biệt là với thời tiết và khí hậu của Việt Nam. Trên nhiều chiếc xe hiện đại, hệ thống điều hòa rất được chú trọng để tạo nên những tiện nghi tối ưu nhất cho hành khách như chức năng đa vùng, làm ấm, tạo mùi hương, giảm độ ẩm…

Một hệ thống điều hòa không khí trong xe ô tô sẽ bao gồm: Dàn lạnh, quạt gió, dàn nóng, lốc điều hòa, phin lọc ga, van tiết lưu, quạt gió, gas điều hòa, hộp điều khiển, cảm biến,…

Các loại phụ tùng khác

Ngoài ra trên một chiếc xe ô tô còn có rất nhiều phụ tùng linh kiện khác có thể kể đến như: bộ ô van, thanh gài khớp, dây cao áp, bộ tản nhiệt các chốt định vị, thanh truyền, đối trọng, bánh đà, đĩa ma sát, càng mở ly hợp,…
Nói tóm lại, với bất kỳ linh kiện nào dù nhỏ hay lớn đều đóng vai trò thiết yếu cho sự vận hành của xe. Sẽ có những món phụ tùng khi bị hỏng sẽ biểu hiện ra ngoài rất rõ, cũng có những phụ tùng phải đến khi kiểm tra mới phát hiện ra lỗi. Đó là lý do vì sao các chủ xe nên đưa xe đi bảo dưỡng theo đúng lịch định kỳ quy định.

Những phụ tùng cần thay thế, bảo dưỡng định kỳ

Tương tự như nhiều phương tiện di chuyển khác, xe ô tô cũng phải được bảo dưỡng đúng lịch và một số loại phụ tùng cũng cần thay thế theo định kỳ để đảm bảo sự an toàn khi vận hành, tránh khỏi những hỏng hóc, tai nạn đột ngột. Cụ thể:

• Bugi đánh lửa: Là bộ phận hoạt động để phóng tia lửa điện, đốt cháy nhiên liệu và tạo ra nhiệt năng, bugi đánh lửa quyết định rất lớn đến hiệu suất hoạt động.
• Má phanh: Là một thành phần của hệ thống phanh, má phanh sẽ ma sát trực tiếp lên đĩa phanh để giảm tốc độ và hỗ trợ dừng xe. Má phanh cần được thay thế khi đã bị ăn mòn, độ dày còn lại chỉ còn 2 – 3mm. Các bộ phận của phanh ảnh hưởng rất lớn đến an toàn khi tham gia giao thông nên người dùng không nên chủ quan.
• Các bộ lọc: Bộ lọc trên xe ô tô gồm có lọc gió điều hòa, lọc gió động cơ, lọc dầu, lọc nhiên liệu,… Bộ lọc chịu trách nhiệm hạn chế bụi bẩn lẻn vào các chi tiết, sau một thời gian bụi bẩn tích tụ quá nhiều sẽ cản trở đến quá trình lưu thông trong xe và chúng cần được thay thế.
• Cần gạt mưa: Là bộ phận hỗ trợ lái xe trong thời tiết mưa gió, sương mù. Cần gạt mưa nằm ở bên ngoài nên sau một thời gian chịu ảnh hưởng của thời tiết, hoạt động ma sát nhiều sẽ rất dễ bị ăn mòn, vỡ nứt. Khi nhận thấy những chiếc cần gạt có dấu hiệu xuống cấp cần được thay thế sớm để luôn đảm bảo an toàn cho mọi chuyến đi.

Cách phân biệt phụ tùng chính hãng và hàng giả hàng nhái

Vấn đề lựa chọn phụ tùng thay thế luôn là nỗi trăn trở của người dùng ô tô. Bởi lẽ, thị trường phụ tùng phụ kiện hiện nay rất nhiều bất cập, các đơn vị kinh doanh mọc lên như nấm, người mua người bán lẫn lộn.

Chất lượng phụ tùng cũng theo đó mà trở nên mất đồng đều, rất nhiều mối nguy hại tiềm ẩn từ việc sử dụng phụ tùng xe kém chất lượng khiến người dùng luôn cảm thấy hoang mang.

Có những loại phụ tùng nào?

Phụ tùng xe ô tô bao gồm 3 phân loại chính:

• Phụ tùng chính hãng: Còn được gọi là phụ tùng gốc theo xe khi được lắp ráp tại nhà máy. Các phụ tùng gốc sẽ được cung cấp đến các đại lý sửa chữa và bảo dưỡng của hãng cùng với những quy chuẩn đóng gói riêng biệt. Giá của phụ tùng gốc chính hãng thường khá cao so với các loại phụ tùng khác.
• Phụ tùng OEM: Là loại phụ tùng xe được sản xuất bởi những sản sản xuất của phụ tùng chính hãng theo từng loại xe riêng biệt. Điểm khác biệt của loại phụ tùng này so với phụ tùng chính hãng đó là OEM chỉ cần vượt qua tiêu chuẩn kiểm định của nhà sản xuất mà không cần thực hiện tiêu chuẩn kiểm định hãng. Do vậy, mức giá phụ tùng OEM sẽ thường thấp hơn khoảng 30%, tuy nhiên loại phụ tùng này cũng sẽ không được đóng dấu part number như hàng chính hãng.
• Phụ tùng độ từ bên thứ 3: Còn được người trong ngành gọi với tên gọi là phụ tùng aftermarket được sản xuất gia công bởi chính xác các loại vật liệu, thông số kỹ thuật giống như hàng chính hãng. Tuy nhiên hình thức của phụ tùng aftermarket không nhất thiết y hệt hàng chính hãng. Cũng bởi vậy, giá của loại phụ tùng này thường đa dạng và thấp hơn đáng kể so với 2 loại kể trên. Đi kèm với đó cũng là sự bất cập trong chất lượng, đòi hỏi người mua phải tìm hiểu kỹ càng trước khi quyết định mua.

Ngoài ra còn có phụ tùng ô tô bãi, phụ tùng secondhand,… với mức giá thấp hơn rất nhiều và được bán tràn lan ở các khu chợ linh kiện. Mua hàng ở đây tuy giá rẻ nhưng chất lượng rất khó đảm bảo.

Lý do nên sử dụng phụ tùng chính hãng

Một một món phụ tùng đều là những mắt xích quan trọng giúp chiếc xe của bạn vận hành suôn mượt. Nếu một món phụ tùng kém chất lượng, toàn bộ hệ thống sẽ gặp vấn đề kéo theo nhiều hệ lụy rất nghiêm trọng. Cụ thể, dưới đây là những lý do vì sao nên tránh xa những món phụ tùng kém chất lượng:

• Nếu không mua phụ tùng chính hãng, hầu như sẽ rất hiếm có trường hợp người dùng được bảo hành chất lượng cho phụ tùng. Thêm vào đó, không có chứng minh nguồn gốc xuất xứ nên cho dù nhận được chế độ bảo hành cũng sẽ không thực sự hữu ích.
• Giá bán phụ tùng bất cập, không có giá niêm yết, không có mức giá chuẩn nên mức giá so với chất lượng có thể bị đội lên rất nhiều.
• Phụ tùng không chính hãng có thể không tương thích với xe và có thể nhanh bị hỏng hóc cũng như khiến các chi tiết liên quan gặp trục trặc, hỏng hóc đột ngột khiến vận hành xe gặp vấn đề, nguy hiểm nhất là ảnh hưởng đến an toàn của người dùng.

Cách phân biệt phụ tùng chính hãng và hàng kém chất lượng

Trang bị cho mình những kiến thức cần thiết nhất trong việc phân biệt phụ tùng giúp mỗi người có thể tự mình kiểm soát quá trình thay thế phụ tùng cho xế cưng, đảm bảo chiếc xe luôn trong tầm kiểm soát, tránh trường hợp tiền mất tật mang. Bạn đọc có thể dựa theo một vài tiêu chí sau đây:

• Bao bì: Như đã đề cập ở trên, bao bì phụ tùng chính hãng được đóng gói theo quy chuẩn riêng và có những dấu hiệu để nhận biết về sản phẩm của hãng, thường xe được đóng gói trong các hộp cứng dày dặn, túi bóng niêm phong và có tem chống hàng giả trên bao bì.
• Nhãn mác, logo thương hiệu: Nhãn mác dán trên sản phẩm hoàn toàn có thể làm giả, tuy nhiên nếu để ý kỹ bạn vẫn có thể dễ dàng nhận ra. Nhãn mác của phụ tùng chính hãng luôn có ghi tên, mã số sản phẩm rất sắc nét, màu sắc rõ ràng, không mờ nhòe. Đối với một vài loại phụ tùng còn có thông tin thời gian bảo hành trên nhãn mác, người dùng nên lưu ý thêm về chi tiết này.
• Chi tiết các mối nối, hàn: Các phụ tùng dù bé dù lớn cũng nên được kiểm tra độ chắc chắn của các liên kết, đảm bảo các mối nối hàn phải ăn khớp tuyệt đối. Ví dụ với các phụ tùng có ren như ốc vít, bạn hoàn toàn có thể kiểm tra các đai ốc xem có cân xứng không, các đường ren có tinh xảo hay không, có dấu hiệu ngắt quãng hay có vết nứt hở hay không.
• Các ký tự khắc trên phụ tùng: Các món phụ kiện chính hãng thường được khắc tên, mã số khá tinh xảo trên bề mặt. Đặc điểm của những kỹ tự khắc này đó là rất sắc nét, in nổi hay in chìm sờ đều rất mịn tay trong khi hàng giả nếu khắc sẽ rất thô và sơ sài.
• Giá bán: Theo các phân loại phụ tùng kể trên, có thể thấy giá bán của phụ tùng chính hãng luôn được niêm yết và cao hơn so với những loại phụ tùng bán tràn lan trên thị trường. Nếu tham khảo thấy giá bán phụ tùng rẻ bất ngờ, có thể đó là hàng được làm giả bởi dù phụ tùng chính hãng đang trong thời gian ưu đãi giảm giá cũng sẽ không thể có mức giá thấp chỉ bằng  50 – 70% giá gốc.

Cuối cùng, để đảm bảo chiếc xe của bạn được thay thế phụ tùng chính hãng, bạn cần tìm đến cơ sở tin cậy để được bảo hành hoặc thay thế bảo dưỡng. Nếu không phải là một người có kinh nghiệm, hãy lựa chọn những đơn vị thực sự uy tín.

Kinh nghiệm chọn mua và thay thế phụ tùng ô tô

Thị trường hiện nay có rất nhiều loại phụ tùng khác nhau, các chợ linh kiện xe hơi cũng được mở ra hàng loạt với gần như tất tần tật những gì khách hàng đang tìm kiếm. Tìm mua phụ tùng dễ nhưng chọn được phụ tùng tốt, giá hợp lý lại là một bài toán khó. Nếu bạn cũng đang gặp khó khăn này, những gợi ý dưới đây sẽ là kinh nghiệm chọn mua phụ tùng chính hãng rất đáng để bỏ túi ngay.

Xác định chính xác loại phụ tùng phù hợp với chiếc xe

Mỗi dòng xe, mẫu xe, đời xe sẽ đều có sự khác nhau về linh kiện, phụ tùng. Việc sử dụng phụ tùng tương thích là điều vô cùng cần thiết, quyết định sự vận hành cũng như tuổi thọ của chính những chiếc xe.

Xác định đúng loại và đời linh kiện phù hợp với chiếc xe của mình để thực hiện thay thế là một điều quan trọng. Ngay cả những loại phụ tùng được sản xuất từ cùng một nhà máy cũng không đảm bảo được hoàn toàn trùng khớp với đời xe nên đa số chúng ta đều phụ thuộc hoàn toàn vào các kỹ thuật viên của xưởng

Tuy nhiên, người dùng có thể tham khảo một tips nhận diện, xác định phụ tùng linh kiện xe cơ bản như sau:

• Số VIN xe: Số VIN là mã số cung cấp những thông tin chính xác về một chiếc xe. Số vin thường được in kèm theo xe, thường là ở trên khung cửa ghế lái, kính chắn gió, vách ngăn động cơ. Dựa vào số VIN này bạn sẽ dễ dàng tìm được loại phụ tùng tương thích với chiếc xe của mình
• Mã CODE: Một vài loại phụ tùng như bơm dầu, két nước, lọc dầu,… thường được cung cấp thêm một mã CODE riêng. Đây cũng có thể là một dấu hiệu để nhận biết đâu là món linh kiện phù hợp với từng chiếc xe bằng việc đối xứng mã CODE trên linh kiện cũ và mới.
• Nhận dạng bề ngoài: Trong trường hợp không xác định được mã CODE hay số VIN, bạn có thể dựa trên các quan sát để nhận dạng và so sánh phụ tùng cũ và mới để xác định được đúng phụ tùng phù hợp với chiếc xe của mình. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi người dùng phải có kinh nghiệm nhất định, nếu không hãy nhờ cậy đến tay nghề của những người thợ có nhiều năm kinh nghiệm. 

Tham khảo bảng giá phụ tùng ô tô

Như đã biết, thị trường linh kiện phụ tùng ô tô luôn trong trạng thái sôi động, rất nhiều loại linh kiện đến từ các thương hiệu khác nhau được giới thiệu với mức giá cũng vô vàn không kém. Để trở thành một người mua hàng thông thái, bạn nên bỏ ra một chút thời gian để tìm hiểu về giá bán phụ tùng cũng như so sánh giữa một vài địa chỉ bán khác nhau. Nếu được, bạn nên trực tiếp đến các cửa hàng phụ tùng ô tô gần nhất để tham khảo giá.

Dựa vào giá bán là một cách vô cùng hiệu quả để bạn biết được liệu mình có bị mua hớ hay không, giá bán trung bình của sản phẩm đó ở tầm bao nhiêu. Như vậy, bạn sẽ có những suy luận chính xác nhất trước khi chi tiền. Hãy so sánh cùng một loại phụ tùng mà bạn đang tìm kiếm để có thể tìm ra được sản phẩm hợp lý nhất.